13 kwietnia 1943 r. świat dowiedział się o Zbrodni Katyńskiej. Tego dnia Niemcy okupujący terytoria ZSRR ogłosili informację o odkryciu w lesie pod Katyniem masowych grobów polskich oficerów. Do tego dnia los ok. 22 tys. obywateli polskich uwięzionych przez NKWD po wkroczeniu armii sowieckiej do Polski pozostawał nieznany.

13 kwietnia 1943 r. stało się jasne, że przedstawiciele elity II Rzeczypospolitej – żołnierze, policjanci, urzędnicy, profesorowie, artyści, lekarze, nauczyciele, prawnicy – zostali zamordowani. Ich śmierć wiosną 1940 r. była skutkiem decyzji podjętej 5 marca tego roku przez władze ZSRR. Polscy jeńcy osadzeni w obozach w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku oraz przetrzymywani w więzieniach NKWD mieli zostać rozstrzelani. Miejscami ich kaźni, oprócz lasu katyńskiego, były także Charków, Miednoje, Piatichatki, Bykownia i inne miejsca na terytorium Związku Sowieckiego. Zostali zabici strzałem w tył głowy i pochowani w masowych grobach, a prawda o ich losie miała nigdy nie wyjść na jaw. Wśród ofiar zbrodni byli także parlamentarzyści II RP: Jerzy Machlejd - poseł V kadencji, Henryk Trębicki - poseł V kadencji, Władysław Szczypa - poseł IV kadencji, Jan Slaski - poseł IV kadencji oraz senator V kadencji i Józef Sowa - poseł V kadencji.

Gdy odkryto groby katyńskie, Sowieci winą za śmierć polskich jeńców obarczyli Niemców. Kłamstwo katyńskie trwało pół wieku, stając się jednym z fundamentów zniewolonej po 1945 r., rządzonej przez komunistów pod sowieckim nadzorem, Polski Ludowej. Prawda o mordzie i jego sprawcach oraz pamięć o ofiarach jednak przetrwały i zwyciężyły. Walczyły o nie rodziny poległych, odważni i niezależni historycy, nauczyciele, wydawcy i autorzy podziemnych publikacji, opozycjoniści czasów PRL. Sowieci do zbrodni przyznali się dopiero w 1990 r. – pół wieku po jej popełnieniu.

W listopadzie 2007 r. Sejm przez aklamację podjął uchwałę, w której ustanowił 13 kwietnia Dniem Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej „w hołdzie ofiarom oraz dla uczczenia pamięci wszystkich wymordowanych przez NKWD na mocy decyzji naczelnych władz Związku Sowieckiego z 5 marca 1940 r.”

13 kwietnia 2023 r. - w 83. rocznicę tamtych wydarzeń, na szydłowieckiej ziemi uczciliśmy pamięć o ofiarach zbrodni katyńskiej. Biało-czerwone znicze zostały zapalone w chwili refleksji i zadumy na symbolicznych grobach i w miejscach pamięci pomordowanych w 1940 r. strzałem w tył głowy. 

Na wojennych kwaterach cmentarza parafialnego w Szydłowcu znajduje się symboliczny grób Stanisława Szmoniewskiego – urodzonego w 1903 r nauczyciela szkoły podstawowej w Szydłowcu, porucznika rezerwy zmobilizowanego w 1939 r, osadzonego w obozie w Kozielsku, rozstrzelanego w Katyniu w 1940 r.

Na grobowcu rodziny Stachowskich i Stąporków umiejscowiona jest symboliczna tablica upamiętniająca porucznika Jerzego Stąporka (1911-1940), młodszego brata zasłużonej szydłowieckiej  nauczycielki Zofii Stachowskiej. Jerzy Stąporek urodzony w Wierzbniku k. Iłży. Po maturze w Warszawie w 1932 r. powołany został do wojska i skierowany na Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy przy  79 pułku piechoty. Ukończył go w lipcu 1933 r. z pierwszą lokatą. „Bardzo dobry żołnierz, pełen inicjatywy i energii, poczucie honoru i ambicji własnej bardzo duże (...) – tak charakteryzował go dowódca kursu. W 1935 r. uzyskał stopień podporucznika. Po odbyciu służby rozpoczął studia na Politechnice Warszawskiej. Interesował się lotnictwem. Należał do Aeroklubu Warszawskiego. Zmobilizowany w 1939 r. Po wkroczeniu Armii Radzieckiej po Polski został jeńcem wojennym w obozie w Kozielsku. Zamordowany w Lesie Katyńskim. Ekshumowany z dołu śmierci. Pochowany w bratniej mogile. Na cmentarzu w Katyniu na mabliczę z napisem: „ Ppor. Jerzy Stąporek ur. 31.V.1911 Wierzbnik k. Iłży student 9pp.Leg. 1940”. Na cmentarzu w Szydłowcu na grobie rodzinnym siostra Zofia umieściła napis: „Jerzy Stąporek 1911-1940 Zginął w Katyniu.”

Na terenie Zespołu Szkół im. Korpusu Ochrony Pogranicza w Szydłowcu, w ramach Ogólnopolskiego Programu edukacyjnego „Katyń… ocalić od zapomnienia” w 2009 r. został zasadzony Dąb Pamięci poświęcony zamordowanemu w Katyniu pułkownikowi Juliuszowi Zygmuntowi Skorupce-Padlewskiemu (1884-1940), dowódcy 9 pułku strzelców wielkopolskich. Juliusz Zygmunt Skorupka-Padlewski urodzony w  Brzeżanach w województwie lwowskim, po ukończeniu 4 letniej (1900- 1904) Szkoły Kadetów we Lwowie został zawodowym oficerem armii austriackiej. Przydzielony do 1 p. bośniacko- hercegowińskiego, z którym przeszedł I wojnę światową. W Wiedniu należał do Klubu Polskiego, zaś w Sarajewie do Ogniska Polskiego. W armii tej dosłużył się stopnia kapitana. W 1917 r. został przydzielony do Polskiej Siły Zbrojnej („Polnische Wehrmachtu”), pełniąc funkcję doradcy w 5 pp Legionów, a następnie wykładowcy w Szkole Podchorążych w Ostrowie Łomżyńskim (obecnie Ostrowi Mazowieckiej).  Na wiosnę 1918 r. wysłany został na front zachodni (belgijsko- francusko- niemiecki). Jesienią 1918 r. deklarował swoją gotowość do pełnienia służby w odradzającym się polskim wojsku. 1.04.1919 r. powierzono mu zadanie sformowania 9 pułku strzelców wielkopolskich, następnie mianowano go dowódcą. W styczniu 1920 r. odebrał od Niemców wraz pułkiem Leszno i Rawicz. Z kolei z końcem stycznia 1920 r. wyruszył na front bolszewicki. Obowiązki dowódcy pełnił do czerwca 1920 r. Następnie został przydzielony do RKU Kraków-Miasto na stan oficerskiej Kadry. W okresie od 10.09.1920 r. do 11.06.1921 r. pełnił obowiązki oficera sztabu dowództwa 3 Armii.  W 1928 r. został przeniesiony w stan spoczynku. W 1939 r. zmobilizowany i wraz ze swoją jednostką wojskową uczestniczył w kampanii wrześniowej. Wzięty do niewoli. Jako jeniec wojenny przetrzymywany w obozie w Kozielsku. Rozstrzelany w kwietniu 1940 r. w Katyniu. Juliusz Zygmunt Skorupka-Padlewski ma na terenie szkoły dąb pamięci i poświęcony obelisk z urną zawierającą ziemię katyńską.

Pamięć o żołnierzach Korpusu Ochrony Pogranicza i Obrońcach Polskich Granic symbolizuje w Szydłowcu na terenie Zespołu Szkół im. KOP pomnik z orłem wojskowym. W podstawie obelisku  została umieszczona  w urnach ziemia z pół bitewnym i mogił żołnierzy KOP, m.in.:

• z Polskiego Cmentarza w Charkowie-Piatichatkach, na którym spoczywa ok. 3800 jeńców z obozu  Starobielsku zamordowanych w Charkowie, na listach NKWD znaleziono 134 nazwiska żołnierzy KOP)
• z Polskiego Cmentarza Wojennego w Miednoje, na którym spoczywa ok. 6300 jeńców z obozu  w Ostaszkowie zamordowanych w Kalininie (obecnie Twer), na listach NKWD znaleziono 64 nazwiska żołnierzy KOP
• z Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu, na którym spoczywa ok. 4400 jeńców z obozu  w Kozielsku zamordowanych w Katyniu, na listach NKWD znaleziono blisko 200 nazwisk żołnierzy KOP
• z Polskiego Cmentarza Wojennego w Bykowni pod Kijowem, gdzie spoczywają szczątki (w mogile zbiorowej) blisko 2000 jeńców więzionych i zamordowanych w Kijowie, figurujących na tzw. Liście Ukraińskiej NKWD, na której znaleziono blisko 50 nazwisk żołnierzy KOP.