W dniach poprzedzających Narodowe Święto Niepodległości, Powiat Szydłowiecki – realizator inicjatywy „Dialog Pokoleń - kotylion i znicz pamięci dla bohatera” we współpracy ze Światowym Związkiem Żołnierzy AK – koło Szydłowiec przypomnieli miejsca i życiorysy osób zasłużonych dla ojczyzny spoczywających na szydłowieckim cmentarzu.

- Nawiedzając cmentarz parafialny w listopadowe dni, zauważymy na nagrobkach przypięte biało-czerwone kotyliony i znicze pamięci. W ten symboliczny i wizualny sposób rozszerzmy w przestrzeni pamięć o osobach, które swoim życiem i pracą dały przykład umiłowania ojczyzny, gotowości walki o jej wolność, niepodległość i suwerenność - podkreśla starosta szydłowiecki Włodzimierz Górlicki w imieniu organizatorów patriotycznej inicjatywy.

Kotylion dla bohatera

Na rozpoznanych imiennych nagrobkach żołnierzy AK oraz nauczycieli tajnego nauczania w czasie okupacji, umieszczono biało-czerwone kotyliony oraz zapalono znicze pamięci. Ten zamiar ma identyfikować w przestrzeni cmentarza miejsca spoczynku osób zasłużonych dla ojczyzny. Przechodniowi, który to dostrzeże – zasugerować zadumę. Do wyróżnionych biało-czerwonymi barwami nagrobków, należą te w których spoczywają m.in.:

kpt. WP Gustaw Kroll ps „JAN” (1898-1982) - uczestnik I i II wojny światowej, pierwszy komendant Podobwodu Armii Krajowej Szydłowiec, dowodził poziemną organizacją od maja 1940 do chwili aresztowania w marcu 1944 r. więzień hitlerowskich obozów koncentracyjnych, więziony po wyzwoleniu, gorący zwolennik „Solidarności”, inż. Lesław Dworak ps. „BORUTA” - (1916-2004) - komendant  AK Podobwodu Szydłowiec w latach 1944-45, Jan Ziółkowski ps. „SĘP” (1910-1996), żołnierz AK, współorganizator Organizacji Narodowo-Wyzwoleńczej, Tadeusz Barszcz ps. „SKRZETUSKI” (1923-2000) – żołnierz AK, kolporter, w okresie akcji „Burza” w 72 pp AK w III baonie walczył pod Antoniowem, brał udział w rozbiciu więzienia w Kielcach i Radomiu, po wojnie aresztowany przez UB, założyciel i pierwszy prezes Światowego Związku Żołnierzy AK – koło Szydłowiec.

104 znicze na 104 rocznicę Niepodległości

Weryfikacja terenowa nagrobków na cmentarzu parafialnym w Szydłowcu trwała kilka dni poprzedzających Święto Niepodległości 11 Listopada. Mimo starań, nie jest ona całościowa. Samorząd Powiatu Szydłowieckiego rozpalił 104 znicze pamięci – symbolizujące 104. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości.

Podstawą do identyfikacji nagrobków była przekazana przez środowisko AK lista imienna członków Podobwodu Szydłowiec (głównie placówki Szydłowiec, kryptonim „Ratusz”) oraz biogramy nauczycieli Tajnej Organizacji Nauczycielskiej zamieszczone w publikacji wydanej z okazji odsłonięcia Pomnika TON w Szydłowcu w 2014 r. Nagrobki zasłużonych nauczycieli na szydłowieckiej nekropolii często opatrzone są napisem: „przyjaciel młodzieży”, „uczył miłować Polskę”, „uczyła miłować Polskę”, „nauczycielka wielu pokoleń”.

Na szydłowieckim cmentarzu w zbiorowej świadomości miejsc pamięci narodowej pozostają pomniki i wydzielone kwatery wojskowe cmentarza z okresu I i II wojny światowej: Nieznanego Żołnierza Polskiego poległego w czasie I wojny światowej (1914-1920) i wojny polsko-bolszewickiej oraz Cmentarz Wojenny armii austriackiej, pruskiej i rosyjskiej poległych w latach 1914-1918. Oddzielnie - Cmentarz Wojenny Żołnierzy Wojska Polskiego, Korpusu Ochrony Pogranicza poległych za ojczyznę 8 września 1939 r. w miejscowości Barak i w okolicach Szydłowca, a także żołnierzy Armii Krajowej poległych w latach okupacji.

11 listopada br., w tych miejscach, przedstawiciele samorządu powiatowego i gminnego wspólnie z członkami szydłowieckiego koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oddali niepodległościowy hołd obrońcom ojczyzny.

Niepodległościowy „Dialog Pokoleń” jest inicjatywą realizowaną przez Powiat Szydłowiecki od 2011 r.  Pierwotnie, w formie odkrywania życiorysów lokalnych bohaterów - uczestników działań wojennych okresu II wojny światowej oraz działaczy na rzecz odzyskania suwerenności pod koniec lat '80. Uczniowie szkół powiatu szydłowieckiego w drodze przeprowadzanych rozmów z kombatantami i świadkami historii, prezentowali wyniki swoich dociekań podczas uroczystych spotkań organizowanych w przededniu Święta Niepodległości. Wydarzenie stawało się nie tylko kombatanckim spotkaniem środowiskowym, ale prawdziwie wyczekiwanym świętem.

Z powodów naturalnych „Dialog Pokoleń”, od ubiegłego roku jest kontynuowany przez Powiat Szydłowiecki w formie uczczenia pamięci i wiedzy o zasłużonych  spoczywających na szydłowieckim cmentarzu – „niepodległościowy znicz i kotylion dla bohatera”.

Istnieje możliwość uzupełnienia informacji o miejscach pochówku osób zasłużonych. Osoby chcące dokonać zgłoszenia mogą to zrobić osobiście w Starostwie Powiatowym w Szydłowcu – pl. M. Konopnickiej 7, pok. 105 lub drogą elektroniczną email: media@szydlowiecpowiat.pl