27 września obchodzone jest święto państwowe – Dzień Polskiego Państwa Podziemnego.

Tego dnia 1939 roku, w oblężonej przez Niemców Warszawie gen. Michał Tokarzewski-Karaszewicz utworzył wraz z grupą oficerów WP Służbę Zwycięstwu Polski – konspiracyjną organizację wojskową, mającą kontynuować walkę przeciwko obu okupantom. W grudniu premier rządu RP na uchodźstwie gen. Władysław Sikorski powołał Związek Walki Zbrojnej, przekształcając go w lutym 1942 r. w Armię Krajową. Najważniejszym celem AK było prowadzenie walki z Niemcami oraz przygotowywanie kadr i sformowanie jednostek wojskowych w celu wywołania powstania przeciw okupantowi. Tajne struktury podporządkowane rządowi emigracyjnemu nazywano po wojnie Polskim Państwem Podziemnym. Drugiego takiego państwa nie było w całej Europie. Oprócz struktur wojskowych, miało swój rząd, administrację, parlament, sądownictwo, a nawet tajne nauczanie.

W Szydłowcu uroczystości 83. rocznicy powołania Polskiego Państwa Pozdiemnego odbyły się w Parku Niepodległości, przy pomniku Tajnej Organizacji Nauczycielskiej znajdującym się na terenie liceum im. Henryka Sienkiewicza oraz w miejscu straceń - w lesie Korzonek.

W wydarzeniu uczestniczyli m.in. starosta szydłowiecki Włodzimierz Górlicki, burmistrz Szydłowca Artur Ludew, wiceprzewodniczący Rady Miejskiej Marek Plewa, prezes szydłowieckiego koła ŚŻAK Zofia Pawlak.

Uroczystości rozpoczęła msza św. w intencji Ojczyzny odprawiona w kościele parafialnym w Szydłowcu, której przewodniczył ks. kan. Marek Kucharski, a słowo boże wygłosił ks. Arkadiusz Bieniek. W patriotycznym kazaniu duchowny podkreślił ważność „wrześniowych dni ’39 roku” w tożsamości każdego Polaka.  Wspominając rocznicę utworzenia Polskiego Państwa Podziemnego, modlono się za tych, którzy nie zawahali się poświęcić życia za Matkę-Ojczyznę, również w intencji kolejnych pokoleń Polaków, aby nie zagubiły w swoim życiu wartości ważnych dla ich rodziców i dziadków.

Po zakończeniu Eucharystii uczestnicy uroczystości, w tym poczty sztandarowe oraz młodzież licealna Zespołu Szkół Ogólnokształcących im. Henryka Sienkiewicza oraz Zespołu Szkół im. Korpusu Ochrony Pogranicza, przemaszerowali do Parku Niepodległości, gdzie zgromadzonych powitał dyrektor szydłowieckiego liceum Karol Kopycki. Patriotyczne obchody rozpoczęły się odegraniem i odśpiewaniem hymnu państwowego RP. Modlitwę za żołnierzy 72 pułku piechoty AK oraz nauczycieli Tajnej Organizacji Nauczycielskiej ziemi szydłowieckiej, poprowadził ks. dziekan Marek Kucharski.

Jerzy Bąk, sekretarz szydłowieckiego koła Światowego Związku Żołnierzy AK, przybliżył zebranym tajne struktury zbrojne Polskiego Państwa Podziemnego na przykładzie Szydłowca:

W okresie Polskiego Państwa Podziemnego Szydłowiec stanowił podobwód Armii Krajowej w obwodzie Radom w okręgu radomsko-kieleckim kryptonim „Jodła”. Podobwód Szydłowiec był bardzo dobrze zorganizowany przez kpt. Gustawa Krolla ps. „Jan”, który pełnił funkcję komendanta od maja 1940 r. do marca 1944 r.

Podobwód Szydłowiec posiadał 17 placówek Armii Krajowej i 3 placówki Batalionów Chłopskich w miejscowościach: Szydłowiec, Chustki, Wałsnów,  Dobrut, Orońsko, Krogulcza, Kowala, Dąbrówka Warszawska, Dąbrówka Zabłotnia, Łączany, Polany Kolonia i wieś Ruda Wielka, Zalesice, Zalesice-Dwór, Wierzbica, Mirówek, Jastrząb, Wola Lipieniceka Duża, Wola Lipieniceka Górna i Kuźnia, Sadek, Rybianka – łącznie 648 żołnierzy, w tym 71 żołnierzy BCh.

W placówce Szydłowiec (kryptonim „Ratusz”) łącznie było 183 żołnierzy. To najlepsi synowie i córki  ziemi szydłowieckiej, którzy tworzyli zbrojne ramię Polskiego Państwa Podziemnego – największą w okupowanej Europie konspiracyjną formację wojskową. Podobwód Szydłowiec przeprowadzał liczne akcje sabotażowe, dywersyjne i wywiadowcze oraz wielokrotne akcje na stacje kolejowe w Jastrzębiu i Szydłowcu. Żołnierze z Szydłowca służyli w 10 kompanii 3 batalionu 72  pułku piechoty AK Ziemi Radomskiej i walczyli z okupantem niemieckim w bitwach w miejscowościach: Bliżyn, Gałki i Stefanów, Przysucha, Górki Niemojewskie, Skłoby, Hucisko, Ruski Bród, Rędocin, Majdów, Białaczew, Barak, Niekłań, Chlewiska, Budki, Wola Zagrodnia, Antoniów.

Zabierający głos przedstawiciel AK zauważył, że wiele spośród osób biorących udział w obchodach rocznicy utworzenia Polskiego Państwa Podziemnego, to rodziny - synowie, córki, wnuki i prawnuki działaczy Polskiego Państwa Podziemnego, którzy oddają hołd żołnierzom oraz chcą podtrzymać pamięć o ich ofiarności i niezłomnej wierności Rzeczpospolitej. Dodał również, że „Ojczyzna jest wartością, dla ocalenia której potrzeba nieraz ofiary życia”.

Przy wtórze werbli przedstawiciele uczestników uroczystości złożyli biało-czerwone kwiaty przy pomniku upamiętniającym żołnierzy zbrojnego podziemia podczas II wojny światowej. Po złożeniu wieńców i wiązanek trębacz Miejskiej Orkiestry Dętej odegrał sygnał „Śpij Kolego”, a następnie „Cisza”.

Uroczystość kontynuowano oddając hołd nauczycielom tajnego nauczania z ziemi szydłowieckiej. Delegacje złożyły kwiaty i znicze przy pomniku Tajnej Organizacji Nauczycielskiej, który od 2014 roku znajduje się jest na terenie szydłowieckiego liceum przy ul. Zamkowej. Dyrektor szkoły Karol Kopycki, przywołując nazwiska nauczycieli prowadzących tajne nauczanie przypomniał symbolikę pomnika TON: podczas wojny sposób zawieszenia firanki w oknie, uchylenia okna lub ustawienia doniczki z kwiatami na parapecie był znakiem bezpieczeństwa lub zagrożenia. Po rozpoznaniu znaczenia tej „wiadomości” uczniowie lub nauczyciele tajnego nauczania mogli wejść na lekcję - lub nie.

Pomnik TON pamięci nauczycieli z Szydłowca i powiatu szydłowieckiego biorących udział w tajnym nauczaniu 1939-1945 przypomina, że w okupowanym podczas II wojny światowej kraju, w ramach Polskiego Państwa Podziemnego oprócz wojska, sądownictwa, administracji na poziomie centralnym, wojewódzkim i powiatowym, funkcjonowała także agenda odpowiedzialna za tajne nauczanie na wszystkich szczeblach oświaty. A nauczycie – osoby cywilne, często z narażeniem życia przekazywali wiedzę w trudnych czasach II wojny światowej oraz kształtowali sumienia i postawy etyczne swoich wychowanków.

Szydłowieckie obchody 83. rocznicy powstania Polskiego Państwa Podziemnego zakończono złożeniem wiązanek kwiatów i modlitwą w miejscu uświęconym krwią 14-tu Polaków zamordowanych przez oprawców hitlerowskich w sierpniu 1944 roku (las Korzonek).