Mało kto wie, że ptasi świat jest tak fascynujący, bogaty, ciekawy, a zarazem intrygujący i nieprzewidywalny. Szczególnie czas godów, kiedy ptaki łączą się w pary by móc założyć gniazdo i wychować młode. Ten czas jest pełen intensywnej aktywności gdzie możemy częściej zobaczyć lub usłyszeć ptaki przebywające wokół nas. O tym w drugiej cześci cyklu "Ptaki wokół NAS" pn. "Ptasie gody".

Jedne gatunki ptaków łączą się na całe życie - jak łabędzie, inne - łączą się okresowo do wyprowadzenia lęgu, inne zaś mając jendego partnera nie zawsze w gnieździe znajdują się jego wszystkie młode -  czego przykładem są sikory. Inne zaś po przekazaniu genów pozostawiają całość inkubacji i wychowu młodych samicy do tych należą np. kaczki. Inne zaś gromadzą wiele samic, z którymi kopulują i nie biorą udziału w wychowaniu młodych np. bażant łowny. Zachowania ptasich godów ją tak różnorodne, że przyroda kształtując te zachowania miała jakoś ukryty cel a mianowicie przetrwanie gatunku.

Po wyborze już partnerów ptaki wyszukują miejsca i zakładają gniazda jedne budując duże konstrukcje, innym wystarczy lekkie zagłębienie w ziemi gdzieś pod krzewem lub w  roślinności. Do ciekawych gniazd niewątpliwie zaliczyć można gniazda ulepione z błota i niewielkiej ilości źdźbeł przyklejonych do ścian. Są to gniazda jaskółki oknówki i jaskółki dymówki. Inne zakładają gniazda w wygrzebanych norkach na skarpach jak żołna, zimorodek czy jaskółka brzegówka. Cała grupa dzięciołów wykuwa dziuple w obumarłych lub w częściach obumierających drzew. Z tych dziupli w kolejnych sezonach bardzo chętnie korzystają inne ptaki nazywane dziuplakami. Większe ptaki, jak bielik czy bociany, maja obszerne gniazda zbudowane z różnej wielkości gałęzi. Ciekawymi konstrukcjami są gniazda srok gdzie nad gniazdem zawsze wybudowane jest zadaszenie z gałązek, zaś gołąb grzywacz czy synogarlica turecka mają gniazdo ażurowe z niewielkiej ilość gałązek zaś remiz buduje gniazdo na zwisających pędach drzew w kształcie wełnistego worka.

Część ptaków zajmuje rewiry i nie dopuszcza inne pary tego samego gatunku, inne zaś gniazdują kolonijnie tworząc kolonie - jak chociażby gawrony czy jaskółki brzegówki.  Ciekawą grupa ptaków są ptaki środowiska błotno-wodnego, które w przewadze budują gniazda pływające z roślinności wodnej na lustrze wody lub ukryte w gdzieś w trzcinowiskach. Kuraki jak kuropatwa czy bażant gniazdo zakłada na ziemi, które jest niewielkim wygrzebanym w ziemi dołkiem.

Gdy pojawiają się jaja w gnieździe ptaki zaczynają wysiadywać od ostatniego złożonego jaja. Ale są też gatunki, które wysiadują jaja już od pierwszego tu można wskazać grupę sów, które lęgów przystępują pod koniec zimy. Ilość jaj w gnieździe również jest różna od dwóch jaj np. żurawie do nawet kilkunastu jak kaczki, kuropatwy czy bażanty.

Świat ptaków można dzielić na różne grupy np. miejsce występowania w środowisku, miejsca zakładania gniazd, wielkość ptaków, preferencjami pokarmowymi, itp., ale jednym zasadniczym podziałem jest podział ptaków na gniazdowniki i zagniazdowniki. Gniazdowniki to grupa ptaków, która przeważnie buduje solidne gniazdo, w którym jest niewiele młodych, które  po wykluciu są ślepe, z niewielką ilością puchu i dokarmiane są przez rodziców.  Druga grupa to zagniazdowniki do tej grupy ptaków zalicza się ptaki te, które znoszą większą ilość, gniazda mają niewielką konstrukcje z roślin lub jest to niewielki dołek w ziemi. Młode po wykluciu widzą i mają gęsty puch a po wyschnięciu podążają za rodzicami, nie wracając do gniazda i pobierając pokarm wskazany przez rodziców.

Jedne ptaki wyprowadzają tylko jeden lęg, inne zaś mniejsze ptaki potrafią wyprowadzić kilka lęgów w ciągu jednego sezonu. Niezależnie od tego w okresie wychowywania piskląt rodzice przeważnie zbierają duże ilości pokarmu owadziego np. gąsienic wielu gatunków owadów żerujących na liściach drzew tym samym ograniczają rozprzestrzenianie się tych owadów na większą skale będąc tym samym naturalnym biologicznym regulatorem gradacji, czyli ograniczają występowanie owadów niszczących lasy czy pozostała roślinność.

Niezależnie go gatunku wszystkie młode ptaki są pod opieką rodzica lub rodziców jedne ptaki wylatują z gniazd już w pełni dostosowane do życia poza gniazdem inne zaś wychodzą z gniazd jeszcze będąc pisklęciem np., ale zawsze w okolicy czuwają rodzice, ale o tym opowiem w kolejnej odsłonie ptasiego świata.

Darz BÓR Hubert OGAR